Detroit: Powrót starego dworca w nowej roli

Kompleks Michigan Central Station – złożony z niższego budynku dworcowego i 18-kondygnacyjnego wieżowca biurowego – został oddany do użytku na przełomie 1913 i 1914 r. W momencie oddania do użytku był największym tego typu obiektem w całych USA. Można było wybrać się z niego w podróż jednym z ok. 200 pociągów na dobę – między innymi – do Nowego Jorku, Chicago, Toledo, Cincinnati, a także przez granicę kanadyjską do Montrealu. W latach świetności przeciętna dzienna liczba korzystających z dworca pasażerów wynosiła ok. 4000.

Pomnik upadku kolei pasażerskiej

Jego dalsze losy były wypadkową nieprzemyślanej polityki rozwoju motoryzacji indywidualnej oraz błędów popełnionych przy projektowaniu stacji i jej otoczenia (zbyt duża odległość od centrum miasta, niepowodzenie planów zabudowania najbliższej okolicy, a z drugiej strony – brak odpowiednio rozwiniętej sieci drogowej i parkingów w odpowiedniej skali). Po kilku próbach ożywienia podupadającego budynku został on zamknięty na początku 1988 r. Przez sześć lat jego rolę pełnił obiekt tymczasowy, dopóki w 1994 r. nie oddano do użytku nowej, znacznie skromniejszej stacji z parterowym budynkiem dworcowym, wybudowanej przez Departament Transportu stanu Michigan. W ubiegłym roku z nowego, małego dworca korzystało średnio 190 osób dziennie.

Lata 90. XX wieku i początek bieżącego stulecia to czas upadku Detroit, którego liczba mieszkańców w stosunku do czasów prosperity spadła o przeszło połowę. Władzom miasta brakowało więc pieniędzy na ratowanie dworca, który w stosunku do malejących potrzeb był zdecydowanie przewymiarowany. Nowy właściciel, którym w latach 90. została spółka logistyczna Controlled Terminals, zapowiadał reaktywację obiektu w nowej roli, co jednak nie doszło do skutku.

Zamiast wyburzenia – rewitalizacja

Zalewanie piwnic przez wodę oraz wandalizm doprowadziły zabytkowy budynek do stanu, w którym jego los wydawał się przesądzony. W 2009 r. rada miejska przegłosowała wyburzenie obiektu, na które nie pozwolił jednak wydany w 1975 r. wpis do rejestru zabytków. Na przełomie wieków zburzono tylko infrastrukturę peronową oraz położone przy dworcu obiekty obsługi taboru. W miejscu dawnych peronów przez krótki czas prowadzono przeładunki intermodalne.

Zwrot akcji przyniosła kolejna transakcja. W 2018 r. budynek odkupił koncern Ford. Kilkuletnie prace renowacyjne (na podstawie przygotowanego już wcześniej projektu pracowni Quinn Evans) przywróciły obu budynkom wygląd zbliżony do pierwotnego, zaprojektowanego w stylu eklektycznym przez pracownie Wetmore&Warren i Reed&Stern.

6 czerwca br. uroczyste otwarcie dawnego dworca przyciągnęło tłumy mieszkańców. Obok zabytku znajduje się park i budynki z pomieszczeniami na wynajem dla startupów. W pierwszym etapie pracę w centrum badawczym Forda ma znaleźć około tysiąca osób. Nie ma natomiast planów przywrócenia obiektowi funkcji transportowej: choć istnieje taka techniczna możliwość (na tyłach budynku przebiegają czynne tory), Amtrak i Ford uważają, że taki pomysł wymagałby zbyt wiele nakładów w stosunku do potencjalnych korzyści.